Wordt Eindhoven de hoofdstad van de lichtchip?

Er schuilt een zekere poëzie in: Eindhoven dat ruim honderd jaar geleden zijn groei inzette als thuishaven van eerst de lucifer en daarna de gloeilamp. Het leverde de stad de bijnaam 'Lichtstad' op. Gaat de stad in de 21ste eeuw ook de thuishaven worden van de lichtchip? Kenners zien dat wel gebeuren.

Volgens PhotonDelta, de fotonicahub op de High Tech Campus, is die kans zeker aanwezig en in potentie kan dat honderden zo niet duizenden banen opleveren. Nederland moet in de toekomst namelijk zo’n twintig procent van de wereldmarkt van fotonicachips (zie kader) in handen krijgen. Eindhoven lijkt daarmee de aangewezen plek als thuishaven voor de fotonica-industrie. 

De helft van de wereldwijde fotonicamarkt in handen krijgen is mooi, maar ambitieus

PhotonDelta

Daarom kreeg de fotonicahub begin dit jaar al een fikse investering van 1,1 miljard euro. Dat geld kwam deels van de Nederlandse overheid en deels van private partijen. Maar daarnaast is er nog een speler die groot wil inzetten op de chip-industrie: de Europese Unie.

Chip act

Door corona enerzijds en oplopende internationale spanningen anderzijds, kwam Brussel er namelijk achter dat Europa begon achter te lopen in de productie en ontwikkeling van computerchips. Dat terwijl de chips voor allerlei dingen, van auto’s tot medische apparatuur, steeds belangrijker wordt. Daarom werd de zogenaamde EU Chip Act aangekondigd zodat er op het Europese vaste land tenminste één grote chipfabriek staat die de nieuwste chips kan produceren.

Die fabriek komt niet naar Nederland maar in Duitsland – iets dat voor de hightech-industrie in de regio overigens geen gevolgen heeft. Voor de Brainport-regio ligt er mogelijk wel iets anders moois in het verschiet.

50 procent

Begin mei vond in dat kader in Den Haag een rondetafelgesprek plaats waar alle partijen die expertise hebben op het gebied van chipontwikkeling, aanschoven. Eén van hen, voormalig ASML-topman Frits van Hout, was daarbij het meest uitgesproken. Nederland moest erop mikken om vijftig procent van de chipmarkt wereldwijd in handen te krijgen.

Daarbij doelde Van Hout niet op de markt van de huidige, elektronische chips, maar op de toekomstige markt van fotonische chips. Daarin is Nederland – en Eindhoven in het bijzonder, namelijk koploper.

Ambitie

Bij PhotonDelta steken ze de ambities evenmin onder stoelen of banken. “50 procent van de wereldwijde geïntegreerde fotonicamarkt in handen krijgen is mooi, maar ambitieus”, zo klinkt het. Het concern zet zelf in op 20 procent van de chipproductie. “We zetten in op het vinden van een niche, en daarin de beste worden, zodat de wereld ons nodig heeft.”

Door Smart Photonics, hun toeleveranciers en afnemers en de TU/e is Brainport een zeer geschikte plek voor de productie van fotonicachips

PhotonDelta

Ook het plan van aanpak, om dat marktaandeel van twintig procent te bereiken, is duidelijk. “We willen een centraal gecoördineerde fabriek in Nederland bouwen om een zwaartepunt van de Europese chipproductie in Nederland te leggen. In zo’n fabriek kunnen meerdere soorten chips worden geproduceerd. Wie die fabriek moet gaan bouwen, of waar hij komt te staan in nog niet bekend.”

Lichtchipfabriek

De kans dat een dergelijke lichtchipfabriek in de Brainport-regio komt, is echter groot. “Bij gespecialiseerde productiepartners van PhotonDelta zie je wel dat een locatie met veel toeleveranciers in de buurt, zoals Brainport, voordelen met zich meebrengt.”

Daarbij wijst PhotonDelta naar Smart Photonics, dat al een kleine fabriek heeft op de High Tech Campus. Het is de enige fabriek van haar soort in Europa. “Door de activiteiten van Smart Photonics, hun toeleveranciers en afnemers en de TU/e is Brainport een zeer geschikte plek voor Smart Photonics om haar productie uit te voeren.”

Het huidige plan is om de totale fotonische chipproductie in Nederland in 2030 te laten doorgroeien naar een productiecapaciteit van meer dan 100.000 wafers (de platen waarop de chips worden gemaakt, red.) per jaar.

Twente

De komst van een grote fotonicachipfabriek naar het Brabantse, is echter geen uitgemaakte zaak. Ook in Twente bevindt zich een cluster van spelers actief in de lichtchipindustrie, met onder meer Universiteit Twente en LioniX International. Het is dus nog niet besloten waar de fabriek precies zal komen. “PhotonDelta is immers een Nederlands initiatief”, zo klinkt het.