Honderden ASML’ers wonen praatsessies bij over discriminatie en onveilige werkcultuur

De praatsessies die georganiseerd zijn naar aanleiding van berichtgeving van Studio040, werden deze week door honderden werknemers bijgewoond. Dat vertellen bronnen binnen ASML aan Studio040 . "ASML is een heel verkeerde weg ingeslagen qua managementcultuur."

Het is twee weken geleden dat Studio040 twee artikelen publiceerde over de vrouwonvriendelijke werksfeer bij ASML. Daarin deden meerdere vrouwen uit de doeken hoe ze worden benadeeld in het bedrijf op grond van hun geslacht. De stukken leidde tot veel ophef binnen het bedrijf zelf. 

Het Veldhovense hightechbedrijf liet eerder al weten dat er sessies werden gepland, maar kon de aantallen niet bevestigen. Over de verhalen die werden gedeeld en de vervolgstappen die gezet worden, kon ASML eveneens nog niks zeggen. De grote toeloop mag niet verbazen, nadat eerder bij Studio040 zelf, maar ook bij vakbond FNV de artikelen veel weerklank vonden. Daarnaast konden de verhalen binnen ASML ook op veel begrip rekenen.

Uit enkele tientallen reacties op een intern bericht van ASML die Studio040 heeft ingezien, spreekt vooral begrip voor de verhalen die de (voormalig) ASML-medewerkers deelden. Hoewel niet iedereen waardeert dat de verhalen openlijk in de pers verschenen. “De speak-up cultuur waar ASML zo trots op is, is Studio040”, zegt een mannelijke werknemer. “Waarom, was het bij ASML zelf niet veilig genoeg?”

Inclusiviteitsscore

“Behalve een cultuur waarin mensen zich uit kunnen spreken, moeten we ook voor een cultuur zorgen waarbij mensen meer luisteren naar elkaar”, zegt een andere werknemer. Ook zijn er kritische geluiden te lezen over de inclusiviteitscijfers van ASML.

ASML moet de inclusiviteitscijfers ook per geslacht en minderheidsgroep publiceren

ASML-werknemer

Het bedrijf liet in een reactie weten uit een intern onderzoek een inclusiviteitsscore van 82 procent te behalen en dat die cijfers iets zijn om trots op te zijn. Meerdere werknemers zijn het daar niet mee eens. “We huren diversiteit in, onderaan het bedrijf, momenteel zie je die diversiteit niet eens terug in het lagere management”, zegt een persoon.

“Ik vraag me af of we met een bedrijf met 18 procent vrouwelijke werknemers, trots moeten zijn op een inclusiviteitsscore van 82 procent. Ik heb ASML gevraagd de scores per geslacht en minderheidsgroepen te publiceren. Als ze dan nog steeds zo hoog zijn, pas dan hebben we iets om trots op te zijn.”

'Ongelimiteerd'

Ook bij Studio040 zelf kwamen de nodige reacties binnen. Enkele vrouwen maar ook mannen lieten weten dat niet alleen vrouwen slecht behandeld worden bij de chipmachinebouwer. Zo vertelde een vrouw dat ze verschrikkelijk werd behandeld en werd gepest in haar team. Ze kreeg te horen dat het 'geen vrouwenwerk is'. Haar contract werd na de klachten niet verlengd en personeelszaken en het ethisch bureau (waar mensen die zich onveilig voelen bij het bedrijf, terecht kunnen, red.) boden evenmin hulp.

Weggepest

Ook een andere, oud-werknemer zegt een soortgelijk voorval te hebben meegemaakt, waarna hij na jaren trouwe dienst als doelwit werd bestempeld door zijn teamleider, en daarna weggepest werd bij het bedrijf. "Ook intern solliciteren lukt dan niet meer. Het lijkt dat iedereen dan weet van je situatie, alsof je op een zwarte lijst terecht komt."

Mijn klachten over discriminatie werden totaal niet serieus genomen

ASML-werknemer

Tenslotte sprak Studio040 met een werknemer die vertelde racistisch te zijn benaderd omwille van zijn uiterlijk. "Ik kreeg racistische opmerkingen over mijn uiterlijk, maar met mijn klachten daarover werd niks gedaan. Ook collega's van buiten Europa kregen denigrerende opmerkingen naar hun hoofd. Bij Nederlanders gebeurt dat niet. Ik heb mijn mond open getrokken en nu word ik naar buiten gewerkt. Ik heb bij veel techbedrijven gewerkt, maar ik ben nog nooit met zoveel minachting behandeld”, zo zegt de werknemer. Het idee dat de werkcultuur bij ASML veel harder is dan bij andere techbedrijven wordt ook door andere (voormalig-) werknemers bevestigd.

Monopolie

Een medewerker die zijn slechte ervaringen niet durft te laten publiceren, denkt wel te weten hoe het komt dat de werkcultuur zo slecht lijkt te zijn. “ASML heeft een monopoliepositie. Ze kunnen doen waar ze zin in hebben want niemand maakt ze wat. Naar medewerkers maar ook naar klanten kunnen ze zich opstellen zoals ze willen, het bedrijf ondervindt nauwelijks consequenties, en als die er wel zijn worden ze met een smak geld opgelost.”

Tenslotte valt op dat veel van de mensen waarmee Studio040 sprak, zowel bij de eerste artikelen als bij deze publicatie, mensen nadrukkelijk zeggen bang te zijn voor de consequenties die er volgen om zich uit te spreken, en lange tijd serieuze, mentale klachten zeggen te hebben overgehouden aan de handelswijze van het bedrijf.

Bespreekbaar

Door alle verhalen zijn er bij vakbond FNV bedenkingen over de mate waarin ASML de problematiek echt gaat aanpakken, dat zegt vakbondsbestuurder Peter Reniers. “Meerdere vrouwen hebben bij ons hun verhaal gedaan nadat ze de artikels hadden gelezen. Dat EindhovenNews.com de stukken in het Engels vertaalde heeft er ook voor gezorgd dat de stukken gelezen worden door expats. Het onderwerp is bespreekbaar gemaakt, dat is vaak de eerste stap op weg naar cultuurverbetering.”

ASML is qua managementcultuur een heel verkeerde weg in geslagen

FNV-bestuurder Peter Reniers

“Ik heb toch het idee dat ASML meer de schade probeert te beperken, dan dat echt de oorzaken van de problemen worden aangepakt. Neem bijvoorbeeld het ethisch bureau bij ASML. Je kan je afvragen of dat onafhankelijk genoeg is. Ik kan me herinneren bij Tesla in Tilburg, dat het ethisch bureau daar, echt buiten het bedrijf stond. Dan kan je onafhankelijk je oordeel vellen. Hier worden ze toch gewoon betaald door ASML, wat een echt onafhankelijk oordeel moeilijker maakt.”

Leeg loket

“Bovendien wordt het echt problematisch omdat als mensen zich niet serieus voelen genomen in het bedrijf, ze ook vertrouwen verliezen in zo’n loket op het moment dat dat zich echt binnen het bedrijf bevindt. Dan kan je als leidinggevende zeggen: je kan daar en daar naartoe, maar als mensen vervolgens die stap niet zetten heb je toch een probleem.”

Managementcultuur

Volgens Reniers moet vooral de managementcultuur worden aangepakt bij de hightech-gigant. “ASML is mijns inziens een weg ingeslagen qua managementcultuur, die echt verkeerd is. Dan komt er een moment dat je daarvoor de rekening betaalt. Maar of ASML echt iets gaat doen aan die cultuur, dat vraag ik me ten zeerste af.”

“Van de andere kant is een cultuuromslag ook niet in een maand verwezenlijkt”, zegt Reniers. “Dat er nu praatsessies worden georganiseerd is een goede ontwikkeling, maar ik vraag me af of het voldoende is. Waar je ook rekening mee moet houden, is dat expats op het moment dat ze er uit worden gewerkt bij ASML, ze ook hun verblijfsvergunning kunnen kwijtraken. Dat maakt mensen heel kwetsbaar, zo ben je nog makkelijker te intimideren, daar zou rekening mee moeten worden gehouden.”

Schrikken

ASML ging eerder niet in op specifieke vragen over de onveilige werkcultuur die medewerkers ervaren en vrouwen die zich ondergewaardeerd voelen. Wel liet de chipmachinebouwer onder meer weten hiervan te schrikken en 'hard te werken aan een bedrijf waar iedereen zich welkom voelt'.