Kleine tunnelgraver doorn in het oog voor de Waterschappen

Ze zijn veroorzakers van grondverzakkingen en wateroverlast: De muskusrat. Het kleine knaagdier maakt tunnels en nesten in de oever van de rivieren, waardoor deze kan verzakken.

De muskusrat heeft geen natuurlijke vijanden en plant zich snel voort; zo’n twintig nakomelingen per paar per jaar. Maar als het aan de waterschappen ligt, niet lang meer. Het innovatieve speurmiddel ‘environmental DNA’, oftewel eDNA, wordt nu getest om de bestrijding te vergemakkelijken.

eDNA
Door het afnemen van watermonsters uit de wateren, kan er DNA van de muskusrat in het water gevonden worden. Vijf kilometer verderop in het water zal er een extra controle plaatsvinden. Op deze manier kan makkelijk en snel gecheckt worden of alle muskusratten gevangen zijn. Speuren met eDNA is een mooie aanvulling op het dagelijkse intensieve zoekwerk van de vanger.

Voor alle wateren in Eindhoven en omgeving, zoals de rivieren de Dommel en de Tongelreep, is muskusrattenbestrijder Erwin van Glabbeek verantwoordelijk. En met succes. “Het exacte aantal muskusratten is moeilijk in te schatten”, begint Van Glabbeek. “Wat we wel weten is dat het aantal vangsten is in tien jaar tijd gedaald van tweehonderdvijftig naar tien vangsten per jaar. Er moet voorkomen worden dat er nieuwe nesten ontstaan en dat er bijvoorbeeld muskusratten richting Den Bosch zwemmen, waar ze er al meer dan genoeg hebben.” In Nederland zijn er zo'n 400 muskusrattenvangers actief, waarvan twee in de regio Eindhoven.

Als de controle op de muskusratten verslapt kan het stuwsysteem in de omgeving van Eindhoven ontregeld worden

Erwin van Glabbeek, muskusrattenbestrijder

De muskusratten graven holen en gangen in oeverwallen en dijken. Door het graafwerk verzwakken en verzakken oevers en dijken waardoor er wateroverlast en schade aan huizen en weiden kan ontstaan. “Als de controle op de muskusratten verslapt kan het stuwsysteem in de omgeving van Eindhoven ontregeld worden”, laat Van Glabbeek weten. “Waardoor er economische schade kan ontstaan voor de boeren. Het is een schadelijke exoot, verspreidt zich snel en moet volgens de Unie van Waterschappen tot aan de landsgrens verdreven worden.” De muskusrat, van oorsprong afkomstig uit Noord-Amerika, verplaatst om en nabij een kuub zand per jaar in zijn eentje. Dat zijn zo’n vijftien kruiwagens.

Een muskusrattenvanger loopt en tuurt wat af op een dag. Wit zand op de bodem van een beek, afgeknaagde rietstengels en verzakkingen en kuilen langs de waterkant zijn tekenen dat er een muskusrat in de buurt is. Alle vangsten komen in een registratie app. Dit geeft een beter beeld waar de muskusratten zich kunnen bevinden. Met klemmen en fuiken worden de muskusratten gevangen. De muskusrattenvangers maken de klemmen op basis van diervriendelijke voorschriften en technieken.

De volledige verwijdering duurt volgens Van Glabbeek nog jaren: “Grensoverschrijdende rivieren moeten overigens altijd onder controle blijven. Er is nog veel werk te verzetten.”