Jan Zwartendijk krijgt postuum hoogste onderscheiding voor verzetswerk

Verzetsman Jan Zwartendijk krijgt donderdag de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon in goud. Demissionair premier Mark Rutte reikt de onderscheiding donderdag uit aan de nabestaanden van de voormalig Philips-medewerker.

De onderscheiding voor Zwartendijk is de hoogste die door de Nederlandse staat wordt gegeven. In totaal zijn er minder dan 90 van deze onderscheidingen uitgereikt.

Zwartendijk ontvangt de onderscheiding wegens zijn verzetswerk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zwartendijk werkte in het begin van de oorlog als plaatsvervangend consul in Litouwen.

Duizenden visa

Daar woonde hij omdat hij directeur was van een Philips-vestiging in het land. Als consul verstrekte hij duizenden visa voor Curaçao aan Joodse vluchtelingen. Dankzij die visa wisten duizenden Joden uit handen van de nazi’s te blijven.

Dat Zwartendijk, die na zijn periode in Litouwen in Nederland voor Philips bleef werken, de onderscheiding krijgt, is bij hoge uitzondering. In 1951 werd immers al besloten door de Nederlandse regering om geen onderscheidingen voor verzetsdaden meer uit te delen.

Uitzondering

Begin dit jaar liet het kabinet weten voor Zwartendijk een uitzondering te willen maken. Het Kapittel voor Civiele Orden, de instelling die het (demissionair) kabinet adviseert over koninklijke onderscheidingen, besloot vervolgens Zwartendijk de hoogst mogelijke onderscheiding toe te kennen. Van de onderscheiding zijn ook een bronzen en een zilveren variant.

De uitreiking gebeurt donderdag op kasteel Duivenvoorde in Voorschoten. Vorig jaar werd in Eindhoven een monument onthuld ter ere van de verzetshelden in de Tweede Wereldoorlog, en Zwartendijk in het bijzonder.