Gemeente verwijdert namen SS'ers en NSB'ers van oorlogsmonument Stadhuisplein

De 22 mensen met een 'fout verleden' die staan op het oorlogsmonument op het Eindhovense Stadhuisplein, worden verwijderd. Het gaat om de namen van zes SS'ers, drie NSB'ers en dertien mannen die in Duitse dienst waren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast worden 155 namen toegevoegd van mensen die eigenlijk op het monument hoorden.

Dat hebben de gemeente en de Stichting 18 September besloten, na maandenlang overleg. De 'foute namen' op het monument werden eerder ontdekt door Stichting 18 September, de organisatie die verantwoordelijk is voor activiteiten rond herdenkingen en de bevrijding van de stad. Jarenlang deed de stichting onderzoek naar de namen op het monument. Toen de bevindingen in april naar buiten kwamen, leidde dat tot boze en ook verdrietige reacties. "Het is inderdaad pijnlijk en tegelijkertijd wil je zo min mogelijk afbreuk doen aan het monument. Het is namelijk een emotionele ingreep die je gaat doen. Van deze 22 namen is wel echt zeker dat ze een SS verleden hebben of een band ermee hebben", legt burgemeester Jeroen Dijsselbloem uit.

"We zijn destijds niet bij het opstellen van de lijst bij namen geweest, maar bij nader inzien kon je ook niet weten dat er wellicht foute namen tussen zaten. Met de jaren wordt er namelijk steeds meer informatie openbaar gemaakt of worden er archieven geopend. Wie weet was er destijds gewoon niet zoveel informatie als nu", zegt Peter Kemp voorzitter van stichting 18 september.

Historicus Paul van der Grindt opperde eerder om alle namen van het monument te verwijderen, maar dat gaat dus niet gebeuren. "Daar hebben we wel over gesproken en dat is praktisch ook een makkelijke optie, maar dat roept veel te veel emoties op bij nabestaanden. We willen ook laten zien dat dit de geschiedenis en dat we die verhalen eren", legt Kemp uit.

Namen eraf

Het monument wordt dus flink verbouwd en daar zijn ze al mee aan de slag. "De namen worden niet er vanaf gehaald. We leggen nieuwe platen op de natuurstenen in alfabetische volgorde. De namen die er niet op horen, zijn daar tussen uit gehaald. Zo wordt het monument behouden. De 155 namen die worden toegevoegd, worden op andere platen aangebracht. We zetten er duidelijk op dat ze later zijn toegevoegd. Die namen zie je dus niet terug tussen de andere namen", aldus Kemp.

"Ik snap dat het voor nabestaanden emotioneel kan zijn. Sommige mensen weten niet dat een geliefde of familielid fout is geweest in de oorlog of zien nu dus de naam ervan verwijderd worden. We geven daar ook geen publiciteit aan. Als mensen daar vragen over hebben, dan mogen ze bij ons aankloppen", benadrukt Dijsselbloem.

Naast de platen en nieuwe namen, worden volgens de burgemeester ook andere dingen aangepast. Zo wordt op de eerste steen waarop staat: 'Alle in de Tweede Wereldoorlog omgekomen inwoners van de gemeente Eindhoven', aangepast. "De woorden 'alle', 'inwoners' en 'gemeente' gaan eraf. Dit om onduidelijkheden te voorkomen. Het gaat om mensen die destijds een link hadden met Eindhoven."

Nieuwe namen

De 155 Eindhovenaren die een plekje op het monument zouden moeten krijgen, die er nu juist niet op staan, krijgen dus een plekje. Het gaat daarbij over omgebrachte Sinti en Joden die in de stad zijn opgepakt. Daar blijft het niet bij. "We gaan iedere vijf jaar onderzoeken of er inderdaad nog namen moeten worden toegevoegd of juist van het monument af moeten. Er is namelijk steeds meer nieuwe informatie door archieven die opengaan", legt Kemp uit.

"Om te voorkomen dat we niet ieder jaar het monument moeten aanpassen, hebben we besloten om iedere vijf jaar bij elkaar te komen. Uiteraard is daarvoor budget beschikbaar gesteld, om mogelijk aanpassingen aan het monument te kunnen bekostigen", vult Dijsselbloem aan.

Dijsselbloem en Kemp benadrukken dat bij de namen die worden toegevoegd altijd wordt vermeld, dat ze later zijn toegevoegd. Zo blijft het monument volledig.

Herdenkingen

Ieder jaar worden op deze plek op 18 september, de bevrijdingsdag voor Eindhoven, kransen gelegd tijdens het traditionele fakkeldefilé. De gemeente hoopt het monument voor 18 september gereed te hebben. De ingreep gaat maximaal 50.000 euro kosten.